Η καθίζηση της Αφρικανικής Πλάκας κάτω από τη μικροπλάκα του Αιγαίου, δημιούργησε πολλά ηφαίστεια, διαμορφώνοντας ένα τόξο στο Νότιο Αιγαίο πάνω στο οποίο βρίσκεται και η Πάτμος.
Η Πάτμος (Λάτμος κατά την αρχαιότητα) προϊστορικά κατοικήθηκε από τους Κάρες, aργότερα από τους Δωριείς και μετέπειτα από τους Ίωνες! Το όνομα Πάτμος πιστεύεται ότι προήλθε από το όνομα του όρους της Μικράς Ασίας Λάτμος. O Ορέστης, κυνηγημένος από τις Ερινύες επειδή σκότωσε τη μητέρα του την Κλυταιμνήστρα, περνώντας με τους Αργείους βρήκε καταφύγιο στην Πάτμο.
Τα τείχη στην περιοχή Καστέλι χρονολογούνται από τον 6ο και 4ο π.χ. αιώνα και τα ευρήματα φανερώνουν την ύπαρξη ακρόπολης, με τους ναούς των Θεών Απόλλωνα και Διόνυσου καθώς και ιππόδρομο και τα ευρήματα, κυρίως σε τοίχους εκκλησιών, ότι η κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Πάτμου ανθούσε κατά την αρχαιότητα.
Πολιούχος θεά του νησιού εθεωρείτο, η Πατμία Άρτεμις, στα ερείπια του οποίου χτίστηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο, η μεγάλη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Χώρα.
Μετά την κατάληψη του νησιού από τους Ρωμαίους, η Πάτμος γνωρίζει την παρακμή! Οι περισσότεροι κάτοικοι την εγκαταλείπουν και το νησί χρησιμοποιείται πλέον από τους Ρωμαίους ως τόπος εξορίας!
Το 95 μ.χ ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού Ιωάννης, ήλθε εξόριστος στην Πάτμο, από τον αυτοκράτορα Δομητιανό. Ενώ από τότε ξεκινάει η μεταχριστιανική ιστορία της Πάτμου μέχρι και τον 11ο αιώνα παρουσιάζεται ένα ιστορικό κενό.
Τον 11ο αιώνα, η παρουσία του μοναχού Χριστόδουλου του Λατρηνού και η ανέγερση της Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου αλλάζουν τα δεδομένα και διαμορφώνουν τον πολιτισμό που αναπτύσσεται κατόπιν. Τον 13ο αιώνα, δίδεται η άδεια να κτιστούν σπίτια κοντά στη Μονή για να προστατεύονται οι κάτοικοι από τις πειρατικές επιθέσεις που ταλανίζουν το Αιγαίο. Μέρος της αστικής κοινωνία της Πόλης μετακομίζει στην Πάτμο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453, μεταφέρει τον πολιτισμό της και οργανώνει το διαμετακομιστικό εμπόριο. Δημιουργείται ο συνοικισμός “Αλλοτινά”. Τα σπίτια εφάπτονται στα τείχη της Μονής για να μπορούν οι κάτοικοι, σκαρφαλώνοντας στα δώματα των σπιτιών τους να κλείνονται σ’ αυτήν και να προστατεύονται από τους πειρατές. Οι κάτοικοι ξανοίγονται στα πελάγη και φέρνουν πλούτη στο νησί.
Τα παιδιά τους σπουδάζουν σε πόλεις της Δύσης. Ανασυντάσσεται το δυναμικό της Μονής με μορφωμένους μοναχούς, που φθάνουν τους 60. Χτίζονται σπίτια μεγάλα, πλούσια. Στολίζονται με σκαλιστά έπιπλα και κεντήματα.
Το τέλος των βενετοτουρκικών πολέμων και η ύφεση στις πειρατικές επιδρομές, η αξιοποίηση της ναυτικής παράδοσης και η απουσία των Τούρκων, απλά εισπράττουν τους φόρους τους, αλλά στηρίζουν το Μοναστήρι, διαμορφώνουν μια πολιτεία ζηλευτή. Από το λιμάνι του νησιού περνούν έμποροι από την Βενετιά, την Γαλλία, την Αγγλία, την Ιταλία και την Ολλανδία. Οι Πάτμιοι χτίζουν αρχοντόσπιτα στο Βορινό φρύδι της Χώρας και νέες μεγάλες εκκλησίες και μοναστήρια. Το 1630 ήδη το νησί κατά τον περιηγητή STOCHOVE, έχει ένα λιμάνι μεγάλο και σίγουρο. Η πρώτη μαρτυρία για τη Σκάλα, που αναπτύσσεται σταδιακά σε οικισμό είναι από τον περιηγητή A. De la Monraye ο οποίος αναφέρει πως την περίοδο αυτή η Πάτμος έχει περίπου 4.000 κατοίκους, 93 μοναχούς και πάνω από 100 εκκλησίες. Ένας περιηγητής μετρά οκτακόσια σπίτια στη Χώρα και διακόσιες πενήντα εκκλησιές. Διαμορφώνονται οι πλατείες της Αγίας Λεσβιάς και του Δημαρχείου. Το κέντρο εμπορικών συναλλαγών δημιουργείται από τη είσοδο της Μονής, περνά τα Κρητικά φτάνει στην Αγία Λεσβιά και από το αρχοντικό Καλλιγά ως το αρχοντικό των Νατάληδων.
Ο ελληνιστής και ελληνολάτρης Jacgues Lacarriere ο οποίος στο βιβλίο του “Το Ελληνικό Καλοκαίρι” (L t grec Une Grce guotidienne de 4000 ans) υμνεί την Πάτμο σε εκατομμύρια αναγνώστες του, σημειώνει με θαυμασμό:
«Σε μερικά σπίτια είδα δουλεμένες κασέλες, ζωγραφισμένα χωρίσματα, παλαιά πορτραίτα, οπάλινα λαμπογυάλια, ένας ολόκληρος κόσμος περασμένης πολυτέλειας που μου θυμίζει τα γερασμένα σαλόνια του Άθω…” , όσο για το τοπίο , «Κομπολόι από δροσιές όπου είναι ωραία να ξαποσταίνεις μέσα σ’ ένα άρωμα από ξεθυμασμένο λιβάνι…».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου