Το Ποριώτικο νερό του Πειραιά

Του Στέφανου Μίλεση

Μέσα από τις πολύτιμες αναφορές του Κ. Φαλτάϊτς έχουν διασωθεί στοιχεία για το περίφημο Ποριώτικο νερό που κάποτε τροφοδοτούσε τον Πειραιά και ήταν ανάρπαστο για την ποιότητά του και τις ευεργετικές του ιδιότητες.

Ο Πειραιάς λοιπόν προμηθευόταν νερό από την πηγή της «Ψίφτης» που βρισκόταν ακριβώς έναντι του Πόρου στο «Φανάρι». Το νερό προερχόταν από μια πηγή που ανήκε στον Α. Ανδρεάδη ο οποίος με την σειρά του την είχε νοικιάσει σε έναν επιχειρηματία τον»Παππά» ο οποίος φρόντιζε με δικά του υδροφόρα ατμόπλοια να το μεταφέρει στον Πειραιά. Γιαυτό ακριβώς τον λόγο και το νερό του Πόρου που έπιναν για χρόνια οι Πειραιώτες ήταν γνωστό και ως «νερό του Παππά».

Τα πλοία του Παππά ξεφόρτωναν στην συνέχεια το νερό σε μεγάλες αποθήκες στην Ακτή Ξαβερίου, από τις οποίες προμηθεύονταν με την σειρά τους οι υδροδιανομείς με τα κάρα τους. Αυτοί με την σειρά τους κατέβαλαν ιδιαίτερη προσπάθεια να ανέβουν στις ανηφοριές της Πειραϊκής Χερσονήσου πριν ακόμη ονομασθούν Καλλίπολη και Χατζηκυριάκειο. Αγκομαχώντας τα μουλάρια και τα άλογα έσερναν το βαρύ φορτίο τους στους ταλαιπωρημένους από την χρήση χωματόδρομους. Γυναίκες με στάμνες και ότι άλλο μέσο αποθήκευσης νερού διέθετε η καθεμία το προμηθεύονταν αδιαμαρτύρητα καθώς το νερό που έδιναν τα πηγάδια του Πειραιά ή η δημόσιες βρύσες δεν ήταν και το καλύτερο.

Αυτό βέβαια σταμάτησε όταν η ύδρευση του Πειραιά, ανατέθηκε στην ΟΥΛΕΝ η οποία λέγεται πως φρόντισε να αποζημιώσει ακόμα και εκείνους που είχαν υδροφόρα κάρα και διένειμαν το Ποριώτικο νερό σε όλες τις γειτονιές του Πειραιά. Και από την άλλη το νερό της πηγής του Ανδρεάδη με την σειρά του δεν πήγαινε χαμένο καθώς δημιουργήθηκε ένα τεράστιο λεμονοπερίβολο που ποτιζόταν με αυτό το περίφημο νερό. Για εκείνη την έκταση μάλιστα κάποτε έλεγαν πως ήταν την δεκαετία του ’30 το μεγαλύτερο λεμονοπερίβολο που υπήρχε. Και ο ναύσταθμος στην θέση Αράπη στην Σαλαμίνα προμηθευόταν επίσης με το περίφημο νερό του Πόρου, αν και αυτό ήταν από διαφορετική πηγή από εκείνη του Πειραιά. Συγκεκριμένα προερχόταν από μια πηγή που ήταν γνωστή ως «Πηγή του Τομπάζη» που βρισκόταν στον Γαλατά. Μέχρι που και ο ναύσταθμος με την σειρά του απέκτησε δική του ύδρευση μέσω Σκαραμαγκά και έτσι έπαψε κι αυτός να προμηθεύεται με το νερό του Πόρου. Όμως ούτε ο Πειραιάς, ούτε ο ναύσταθμος ούτε ακόμα και ο ίδιος ο Πόρος θα απολάμβαναν από αυτό το νερό καθώς αγνοούσαν την ύπαρξή του, αν δεν μεσολαβούσε ένας παλιός Δήμαρχος του Πόρου ο Σπυρίδωνας Καραμάνος που αποφάσισε για την μεταφορά του. Μέχρι τότε οι Ποριώτες ήταν υποχρεωμένοι να έχουν στέρνες ή να φέρνουν νερό από αλλού. Συγκεκριμένα ακριβώς απέναντι από το νησί, στα υψώματα που λέγονται Μπέλεσι υπήρχε άφθονο νερό που έτρεχε μέχρι και τον Γαλατά. Ο Καραμάνος πρότεινε να το περάσει μέσα από την θάλασσα με μολυβένιους σωλήνες. Και το έργο πραγματοποιήθηκε με τα μέσα που υπήρχαν τότε πολύ πετυχημένα. Οι σωλήνες φορτώνονταν σε μια σχεδία κατά τεμάχια, δένονταν με σχοινιά και αφού τις συγκολλούσαν μεταξύ τους μέχρι κάποιο μήκος, τις κατέβαζαν με τα σχοινιά να βυθιστούν στην θάλασσα μέχρι να πιάσουν τέρμα. Έτσι το 1881 πέρασε το νερό με αυτό το υποθαλάσσιο δίκτυο μεταφοράς από την πλευρά της Πελοποννήσου στον Πόρο. Μάλιστα οι Ποριώτες τότε για να τιμήσουν τον Δήμαρχό τους έδωσαν σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους το όνομά του.